Yangtze nehri, 6370 km uzunluğu ile dünyanın üçüncü uzun akarsuyu. Çincesi de uzun nehir demek. Çin’in batısından başlayıp ülkeyi boydan boya katederek doğuda Shanghai’da denize dökülüyor. Yangtze’nin havzası Çin’in beşte birini kaplıyor ve nüfusun üçte biri bu havzada yaşıyor. Çağlar boyunca Çin’i besleyen bu nehir Çin tarihiyle de özdeşleşmiş durumda. Nehir boyunca Chongqing, Wuhan, Nanjing ve Shanghai olmak üzere nüfusu on milyona yakın veya daha fazla dört büyük şehir sıralanıyor.
Nehirin genişliği fazla ve debisi yüksek olduğu için eski zamanlardan beri yük ve insan taşımacılığında kullanılmış. Son dönemde gemi turizmi için de kullanılıyor. Chongqing’den Shanghai’a kadar gemi turu yapmak mümkün. Böyle bir tur yedi-dokuz gün sürüyor. Nehrin en güzel ve en popüler kısmı ise Chongqing-Yichang arası. Gemi turları iki türlü, akıntı yönüne (downstream) yani Chongqing’den Yichang’a veya akıntının tersine (upstream), Yichang’dan Chongqing’e. Akıntı yönüne olan turlar üç gece, akıntının tersine turlar dört gece sürüyor. Akıntı yönüne olan turlar daha fazla tercih edildiği için ikisinin fiyatı aynı. Eğer zaman sıkıntınız yoksa ve fotoğraf çekmeyi seviyorsanız akıntının tersine turlar daha iyi, gemi daha yavaş gittiği için fotoğraf çekmeye elverişli bölgeleri daha yavaş geçiyorsunuz. Bizim seyahat planımıza akıntı yönü daha uygun olduğu için onu seçmek durumunda kaldık. Tur gemilerinde oteller gibi yıldız sistemi var. Üç, dört veya beş yıldızlı oluyorlar. Aslında, dört-beş yıldızlılarda yıldızlardan çok geminin bizzat kendisi önemli anladığım kadarıyla. Yıldızların verilme nedeni daha çok geminin büyüklüğü ve dekorasyonun maliyeti ile ilgili. Hizmet kalitesinde çok fark yok gibi görünüyor. Geminin içinde odanın büyüklüğü ve yerine göre de farklı fiyatlar sözkonusu. Daha iyi manzara için üst katları tercih etmek lazım. Taşıt-deniz tutmasına karşı hassassanız geminin ortalarında, alt katta bir odayı tercih edin. Odalar tıpkı bir otel odasına benziyor. Odalarda yatak, çalışma masası, minibar, banyo, televizyon ve elbise dolabı var. Bizim gittiğimiz gemide sabah, öğlen ve akşam yemekleri ücretsizdi ve odaya günde iki şişe su bırakıyorlardı. Turu http://www.chinahighlights.com/yangtzecruise adresindeki iletişim bilgilerinden ayarladık. Parayı Paypal veya banka havalesi ile ödeyebiliyorsunuz. Turu kesinleştirmaden önce pasaport bilgilerinizi istiyorlar, pasaportunuzun hazır olması lazım.
Yemekler hem kalite hem de miktar olarak orta halli. Genellikle açık büfe oluyor. Çin ve Avrupa mutfağından karışık birşeyler yapıyorlar. Son gece sadece Çin yemeklerinden oluşan, daha kaliteli bir menü servis ettiler. Yolcuların çoğu Çinli. Yabancılara biraz daha fazla özen gösteriyorlar. Yabancıları belli masalarda oturtuyorlar ve İngilizce bilen garsonlar servis veriyor. Bizim masada İngiltere’den gelmiş biri siyah gay bir çift vardı. Pek espriliydiler. Garsonumuz acayip sevimli bir kızdı. Alıp eve götürmeyi düşündük. Bazı geceler sahne gösterileri oluyor ama uyduruk şeyler.
Birinci gün saat 17.00’den sonra gemiye yerleşme başlıyor ve gemi saat 20.00’de hareket ediyor. İlk gün akşam yemeği vermiyorlar. Biz, Chongqing’deki rehberimiz Yang’ın önerisi ile marketten birşeyler almıştık. Bir de limanda meyve satanlardan meyve ve yakınlarda bir yerden dürüm alıp akşam güzel bir şekilde karnımızı doyurduk.
İkinci gün gemi bir yerde duruyor ve Shibaozhai turu var. Shibaozhai bir tepenin adı ve bu tepede “Red Pavilion” da denen 1750 yılında yapılmış 56 metre yüksekliğinde, 12 katlı ahşap bir pagoda, pagadanın da en üstünde bir tapınak var. Bu 12 katı merdivenlerden tırmanıyorsunuz. Üç Boğazlar Barajı yapıldıktan sonra su seviyesi yükselmiş ve yapının bir kısmı suyun altında kalacağı için çevresine bir set yaparak yapı kurtarılmış. Yakınlardaki bir yerleşim merkezi de yukarı taşınmış. Ziyarete giderken bu yerleşim merkezinin içinden geçiliyor. Buranın halkı meyve ve hediyelik eşya satıyorlar. Pazarlıkla uygun fiyata alışveriş edebiliyorsunuz. Ayrıca içecek ve yiyecek alınabilecek bakkallar var.
Öğleden sonra “Fengdu Hayalet şehri” turu vardı. Tapınak ve manastırlardan oluşan bu bina topluluğu aslında baraj nedeni ile su altında kaldığı için yukarıda tekrar yapılmış. Opsiyonel olan bu tur 260 RMB olduğu için bu parayı vermeye değer bulmadık ve tura katılmadık. Biz gemide dinlenirken geminin çevresine kurutulmuş balık satan tekneler geldiler. Bu balıkların nasıl yendiğini bilemediğimiz için sadece seyrettik ama Çinli yolculardan balık satın alanlar çok oldu.
Üçüncü gün gemi üç boğazlar bölgesine giriyor. Boğazlar, dağların nehre dik olduğu görsel açıdan güzel bölgeler. Birinci boğaz Qutang 8 km sürüyor. Sonra ikinci boğaz Wu Boğazı 45 km uzunluğunda.
Wu Boğazı’nı geçtikten sonra gemimiz kıyıya yanaştı ve bizi daha küçük teknelere aldılar. Küçük teknelerle Shennong Nehrine gittik. Shennong Nehri, Yangtze ırmağına dökülen akarsulardan birisi. Doğal güzelliği ile ünlü. Küçük tekneler de bir süre gittikten sonra durdu, orada da kayıklara aktarıldık. Yerli halkın kürek çekerek idare ettiği bu kayıklar, eskiden balıkçılık amacıyla kullanılırmış. Günümüzde balık azaldığı için işi turistik faaliyete dökmüşler ama kürekçilerin yaş ortalaması 55-60. Gençler bu işi yapmıyormuş, birkaç yıl sonra kürekçi kalmayacağından endişeleniyorlar.
Yangtze turlarının bir özelliği var, gemide rehberler olmasına rağmen karaya çıkıldığında turistleri yerel rehberlere emanet ediyorlar. Bunu Çin devletinin bölgedeki turizmin yerli halka da ekonomik yarar sağlaması için zorunlu kıldığını söylediler. Shennong Nehrinde de her kayıkta bölgede yaşayan bir azınlık olan Tujia rehberler vardı. Sekiz milyon nüfuslu bu halkın çoğunluğu animistik bir dine bağlıymış ve totemleri beyaz kaplan veya kaplumbağa olurmuş. Müzikleri meşhurmuş ve kadınları çok güzel şarkı söylermiş. Tujia, Çince yerli halk demek. Tujia dilinde Çinli anlamında “misafir halk” anlamında bir kelime kullanılırmış. Bu terimlerden anlaşılacağı üzere o bölgenin gerçek yerlisi Tujialar.
Tujia’lı genç bir kadın olan rehberimiz, gezi sırasında bize bölge ve Tujialarla ilgili birçok detay aktardı. Kendisinin ne koşullarda İngilizce öğrendiğini de anlattı. Bizim gençlerimize kıyasla bu insanların çok daha zor koşullarda nasıl tırmalaya tırmalaya bir yerlere geldiğini gördük ve gençliğimizin haline üzüldük.
Üçüncü boğazın adı Xiling, baraj da bu boğaza yapılmış. Gece gemimiz Üç Boğazlar Barajı’na ulaştı. Baraj nedeniyle yaklaşık 100 metre bir su seviyesi farkı oluşmuş. Bundan dolayı gemiler bir seri havuza girerek yoluna devam ediyor ve bu işlem dört saat kadar sürüyor. Birinci havuza girdikten sonra, havuzun kapakları kapatılıyor ve suyu boşaltılıyor. Su, ikinci havuz düzeyine gelince birinci havuzla ikinci havuz arasındaki kapak açılıyor. Gemi ikinci havuza geçiyor ve havuzun kapakları kapatılıyor. İkinci havuzun suyu üçüncü havuz seviyesine gelince aradaki kapak açılıyor ve gemi üçüncü havuza geçiyor. Toplam beş havuz var. Gemi barajı geçmeye çalışırken saat hayli ilerledi ve uyumaya gittik. Sabah kalktığımızda kahvaltıdan sonra baraj turuna gidecektik. Ama ben tuvaletten çıkamadığım için bizim ekip bensiz gitti. Geziden çok memnun döndüler. Hem barajın nasıl yapıldığını anlatmışlar, hem teknik özellikleri hakkında bilgi vemişler, hem de en güzel manzarası olan yerlere götürmüşler. Üç Boğazlar Barajı, dünyanın en büyük barajı. Mimari açıdan çok ilginç, ekonomik açıdan ve selleri önlemesi açısından faydalı, bir yandan da tam bir çevre felaketi.
Gemiden Yichang’da indik. Limandan tren garına limandan kalkan bir otobüsle gittik ve bir sonraki durağımız olan Wuhan’a gitmak üzere trene bindik.
Wuhan’da inince havaalanına gitmemiz gerekiyordu. Müşteri arayan bir minibüs şoförü bizi elimizde valizlerle görünce yanaştı. Kısa bir pazarlıktan sonra havaalanına doğru yola çıktık. Uçağımız Guilin’de indiğinde bizi yeni rehberimiz Rong karşılayacaktı.